با آغاز ماه‌های گرم سال و ورود به فصل تابستان، گرمازدگی به یکی از مشکلات در حوزه سلامتی هموطنان تبدیل می‌شود؛ تمام افراد و به ویژه افراد سالخورده ممکن است دچار گرمازدگی شوند بنابراین برای پرهیز از گرمازدگی در صورت امکان باید از وسایل محافظتی برابر آفتاب مانند سایبان یا کلاه استفاده کرد.

هر ساله در نیمه دوم سال شاهد افزایش درجه حرارت مناطق مختلف زمین هستیم و در سال جاری نیز گرما در ایران و همچنین سایر کشور های جنوبی ایران شدت گرفته است.

بدن انسان در حالت معمولی می‌تواند به روش های مختلف از جمله تعریق و تبخیر، دمای خودش را در محدوده طبیعی حفظ کند اما زمانی که بیمار تحت تاثیر گرمای زیادی قرار می‌گیرد یا فعالیت شدیدی به ویژه در ساعات اوج گرما می‌کند، دمای بدن بالا رفته و همراه با تعریق آب و املاح بدن از دست رفته و کم کم علائم گرمازدگی نمایان می شود.

در سال جاری گرما در ایران شدت گرفته است و تمام افراد و به ویژه افراد سالخورده ممکن است دچار گرمازدگی شوند. احساس ضعف، گرفتگی عضلات به ویژه شکم، افزایش دما بدن، کاهش هوشیاری، سردرد خفیف، منگی، تعریق شدید، حالت تهوع و افت فشار خون از مهمترین علائم گرمازدگی هستند.

اقدامات اولیه برای فرد گرمازده چیست؟

هنگام مشاهده فرد گرمازده باید بیمار را به سرعت از محیط گرم خارج و به محیط خنک یا زیر سایه منتقل کرد؛ لباس‌های اضافه بیمار باید خارج شود. بیمار را باید در وضعیت خوابیده به پشت قرار داده و عضلات منقبض را در حالت استراحت قرار دهید.

اگر بیمار هوشیار است و تهوع ندارد کمی آب یا دوغ خنک از راه دهان بدهید؛ در صورت داشتن حالت تهوع بیمار را به پهلو بخوابانید تا استفراغ موجب انسداد راه هوایی نشود و بیمار را توسط ملافه یا پوشش مرطوبی بپوشانید.

بیمار را با گذاشتن کمپرس سرد و خیس (در ناحیه کشاله ران، گردن، زیر بغل و پشت زانو) یا اسپری کردن آب و سپس به آرامی باد زدن خنک کنید. اما بیمار را به حدی خنک نکنید که منجر به لرزیدن وی شود زیرا با این کار به جای کاهش، باعث افزایش درجه حرارت بیمار می شوید و دست آخر هم به بیمار آرامش دهید.

چه افرادی مستعد گرمازدگی هستند؟

افراد سالخورده زودتر دچار گرمازدگی می‌شوند، مراقب آنها باشید. همچنین افراد با سابقه بیماری قلبی، بیماری های ریوی، دیابت، چاقی و افراد با محدودیت حرکتی در خطر بالای ابتلا به اختلالات ناشی از گرما هستند.

نوزادان و نیز افرادی که نوع خاصی از داروها را مصرف می‌کنند، افراد مبتلا به فشار خون و بیماران اعصاب و روان بیشتر مستعد ابتلا به گرمازدگی هستند. گرمازدگی به سرعت بروز می‌کند و در صورت بروز کردن، نیاز به درمان فوری دارد تا آسیبی متوجه فرد گرمازده نشود.

افراد هر زمان علائمی مانند سردرد، تهوع، احساس ضعف، یا احساس گرفتگی عضلات شکم و پشت ساق داشتند باید بلافاصله به محیط خنک بروند، مایعات خنک بنوشند و در صورت امکان از تیم‌های پزشکی کمک بخواهند. اطرافیان نیز تا زمان رسیدن تیم های امدادی با پاشیدن و باد زدن بیمار می‌توانند فرد گرمازده را خنک کنند.

اصول پیشگیری از گرمازدگی در حجاج

با توجه به حضور پرشور مسلمانان در مراسم حج و گرمایش شدید در کشور عربستان، خطر بروز علائم گرمازدگی در افراد و به ویژه در سالمندان وجود دارد. رعایت اصول پیشگیرانه و همچنین توانایی در انجام اقدامات اولیه در فرد دچار گرمازدگی بسیار با اهمیت است.

با توجه به انجام اعمال حج و لزوم حضور حجاج در محیط های بیرون، رعایت برخی از موارد پیشگیرانه در ابتلا به گرمازدگی بسیار اهمیت دارد. به همین منظور توصیه می شود در این مراسم حجاج تلاش کنند از لباس های خنک استفاده کنند.

همچنین برای پرهیز از گرمازدگی لازم است حجاج اعمال مستحبی را تا حد امکان در ساعات خنک تر و ترجیحاً در شب انجام دهند و هنگام انجام اعمال مانند نماز ظهر، نماز عصر زیارت بقیع و تردد در عرفات و منا تلاش کنند کمتر در مواجهه مستقیم با آفتاب باشند.

ایرنا