دکتر علیرضا استقامتی عضو کمیته علمی کرونا با اشاره به نتایج تحقیقات بین‌المللی در حوزه افزایش شیوع دیابت پس از پاندمی کرونا گفت: هنوز در ایران مطالعات مشخصی در این زمینه انجام نشده است ولی تحقیق مدون دنیا در فاز حاد و فاز طولانی نشان داده است که در آن دسته از بیمارانی که در مرحله حاد کرونا بودند، شیوع دیابت بیشتر است و در مواردی حتی فرد بدون اینکه سابقه دیابت داشته باشد، این بیماری خود را نشان می‌دهد. در برخی افراد به دنبال مراجعه به بیمارستان به دلیل کرونا مشخص شد میزان قند خون‌شان در بدو بستری بالا است و خیلی از این افراد نیز پیش‌تر سابقه دیابت نداشتند.

وی درباره علت بروز دیابت به دنبال ابتلا به کرونا اظهار کرد: گاهی این اتفاق به دلیل استرس ناشی از ابتلا به کرونا است و گاهی نیز به دنبال مصرف کورتون برای درمان انواع شدید کرونا ممکن است قندخون موقتا بالا برود. در هر حال به دلایل مختلف در افرادی که در مرحله حاد بیماری هستند ممکن است افزایش قندخون را شاهد باشیم که برخی گذرا است و برخی هم در آینده می‌تواند تبدیل به دیابت شود.

او تاکید کرد: مطالعه‌ای که حدود سه هفته قبل در نشریه لنست به چاپ رسید از این قرار بود که گروهی ۱۸۰ هزار نفره از کهنه سربازهای آمریکایی که به کرونا مبتلا شده و بهبود یافته بودند را طی یک سال مورد بررسی قرار داده و با گروه کنترل مقایسه کردند و مشخص شد ریسک بروز دیابت در این کهنه سربازها ۴۰ درصد نسبت به گروه کنترل افزایش یافته است. همچنین میزان بروز دیابت به ازای هر هزار نفر در طی یکسال، ۱۳ مورد افزایش یافته است. نکته قابل توجه این بود که هر چه شدت کرونا افزایش می‌یافت، شدت بروز دیابت هم افزایش می‌یافت؛ البته نکته مهم این بود که حتی در افرادی که بیماری خفیف کرونا را تجربه کرده بودند هم به ازای هر هزار نفر حدود هشت نفر بروز دیابت افزایش یافته است.

این فوق تخصص غدد درون‌ریز با اشاره به اینکه این اطلاعات از یک مرکز است،‌ اظهار کرد: لازم است مطالعاتی دیگر در این رابطه در کل دنیا از جمله کشور ما انجام شود. لازم است که کارهای تحقیقاتی در این زمینه در ایران هم انجام شود اما طراحی نوع مطالعه و شرایط حمایت وزارت بهداشت از آن اهمیت دارد. انجام مطالعه نیاز به اطلاعات مدون قبلی هم دارد که توانایی مقایسه آمار فعلی و گذشته را داشته باشیم و شاید در این زمینه مشکلی با ثبت اطلاعات وجود داشته باشد.

وی افزود: مطالعه انجام شده در کهنه سربازهای آمریکایی در سنین مختلف‌ بالای ۶۵ سال و زیر ۶۵ سال، افراد دارای فاکتورهای خطری مانند چاقی، لاغری،‌ زن، مرد و... صورت گرفت و تفاوتی میان موارد مورد مطالعه قائل نشدند. اینکه چرا افراد بعد از کرونا مبتلا به دیابت می‌شوند، محل بحث است؛ شاید تخریب مستقیم سلول‌های پانکراس رخ دهد یا حتی به دلیل طوفان التهابی ممکن است این عارضه رخ دهد که این موارد مورد تحقیق است. به نظر می‌رسد تا حد زیادی عامل این موضوع تاثیر ویروس بر سلول‌های لوزالمعده باشد.

تاثیر داروهای درمان‌کننده کرونا در بروز دیابت

رئیس بخش غدد بیمارستان امام خمینی درباره تاثیر داروهای درمان کننده کرونا از جمله رمدسیویر در بروز دیابت پس از ابتلا به کرونا،‌ تاکید کرد: در این مطالعه هیچ ردپایی از رمدسیویر نبوده است فقط کسانیکه کورتون مصرف کردند افزایش قندخون داشتند ولی زمانی که جان فرد در خطر است و با این دارو می‌توان جان او را نجات داد چاره‌ای جز استفاده از آن نداریم. البته اکثر افراد پس از دوره مصرف دارو بهبود می‌یابند و به دیابت مبتلا نمی‌شوند، ولی کسانی که زمینه و استعداد دارند ممکن است به دیابت مبتلا شوند.

او در ادامه تاکید کرد: امیدواریم به زودی پاندمی کرونا تمام شود اما فراموش نکنیم که بعد از آن ما می‌مانیم با عوارض ناشی از پاندمی و باید مراقبت کنیم چاقی یا دیابتِ به وجود آمده در پسا کرونا سبب بروز مشکل نشود. بیماری حاد مانند کرونا می‌آید و ظرف مدت کوتاهی می‌رود اما بیماری مزمن یک عمر فرد و خانواده او را درگیر می‌کند و هزینه‌های درمان را هم افزایش می‌دهد.

وی افزود: احتمال بروز دیابت در افرادی که فرم شدید کرونا را تجربه کردند، بیشتر است و بیشترین احتمال بروز دیابت در افرادی بوده است که در ICU بستری شده‌اند؛ اما باز هم حتی کسانی که خفیف مبتلا شده بودند هم در معرض خطر بودند.

استقامتی تاکید کرد: به دنبال این مطالعه به افراد توصیه می‌شود برای پیگیری بروز یا عدم بروز دیابت، قندخون خود را بررسی کرده و شیوه زندگی خود را اصلاح کنند. این موارد نباید سبب شکل‌گیری ترس در جامعه شود بلکه باید جنبه آگاهی رسانی داشته باشد تا افراد از خود و سلامت‌شان مراقبت کنند. نکته مهم این است که با یک مطالعه نباید نتیجه‌گیری قطعی انجام داد و نیاز است تا مطلعات بیشتری در این زمینه انجام شود.