اولین ویژگی طوفان، گذرا و موقت بودن است. طوفان می‌آید. ظاهراً به هم می‌ریزد. اما بالاخره تمام می‌شود. به نظر می‌رسد در حین طوفان، بیشتر از هر چیز به همدلی و کمک کردن به هم نیاز داریم که این یاری رساندن‌ها و یاری گرفتن‌ها، با خودش توان افزایی و تاب آوری می‌آورد.هیچ فردی در زندگی، بی مشکل نیست؛ هر کس به نحوی درگیر است. اما درگیر شدن با بیماری‌های سخت، که ممکن است در مقطعی از زمان، برای عزیزان و نزدیکان‌مان اتفاق بیفتد، جزو دشوارترین دوره هاست که نیاز است مهارت‌های لازم در این خصوص رابیاموزیم.
دکتر "گیتی افروز پور احمدی" بازنشسته از سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت که بعد از بازنشستگی همچنان فعالیت خود را ادامه داده و به عنوان مشاور، مدرس، مؤلف و رئیس کارگروه سلامت امور زنان و خانواده وزارت نفت حضور فعال داشته و با توجه به تجارب ارزنده در تدوین و برگزاری دوره های "ارتقای سلامت و کیفیت زندگی با رویکرد خودمراقبتی " تجارب ارزنده خود را در حوزه مراقبت از بیمار در منزل با نشریه زندگی نو در میان گذاشته‌است که در ادامه نظرات ایشان را می‌خوانید.
کسب علم ؛هنر و مهارت خودمراقبتی
وقتی در یک گرفتاری، یا حادثه یا رویداد، قرار می‌گیریم باید ابتدا باور داشته‌باشیم که خدای مهربان و ناظر، حواسش به همه چیز هست و ما باید متوجه این موضوع باشیم که نقش ما در این دوره چیست و چگونه باید در این مقطع زمانی، با کسب علم و مهارت های مختلف از جمله خود مراقبتی و دیگر مراقبتی بتوانیم به خانواده و بیمار مان کمک کنیم .
بیماری اطرافیان، مشکلات مختلف و بسیاری از اتفاقات دیگر، مرتباً در این دنیای پر چالش پیش خواهند آمد و ما باید یاد بگیریم که با تلاش و انتخاب‌های درست، به نیکی و درستی عمل کنیم ؛لذا کنترل فکر و ذهن با خوشبینی و امید به شفا خود یکی از داروهای اصلی بیمار می باشد .ما وظیفه داریم با بهترین، زیباترین و انسانی‌ترین الگو، دست یاری به یکدیگر دهیم تا از این آزمون‌ها به سلامت عبور کنیم .
خودمراقبتی و دیگر مراقبتی در بحران
به راستی چگونه می‌توان تاب‌آور و توانمند شد و با ایجاد تعادل، انتخاب‌هایی بهینه داشت؟
باید توجه داشت، گرفتاری دیگران، بستری برای آزمایش سایر انسان‌هاست. انسان موقعی از این آزمون به خوبی عبور می‌کند که بتواند از دایره امن خود خارج شود و با مسئولیت‌پذیری و رفتار به‌موقع و خردمندانه، ارزش‌های انسانی را در زندگی خود خلق کند و رد پایی از اعمال نیک، از خود، به‌جا بگذارد. در این وادی، خصوصیات فردی انسان‌ها خیلی مهم است. به عبارتی، زیر ساخت فکری، بینش و بصیرت هر انسانی در تفسیر و انجام عمل بهینه در این بحران‌ها حرف اول را می‌زند. لذا باید توانایی تاب‌آوری و مهارت های خودمراقبتی و دیگر مراقبتی را کسب نماییم تا نیک زیستی و به زیستی را تجربه کنیم .
خودمراقبتی فردی,خانواده
مسلما، گام اول برای مراقبت از افرادی که بیماری سخت دارند،این است که فرد پرستار ابتدا باید مراقب سلامت خود باشد تا بتواند از بیمارش پرستاری کند. سپس لازم است فردی که برای مراقبت منتخب می‌شود، با بیماری عزیزش و مراحل آن آشنایی پیدا کند و از همه مهمتر با فرد بیمار ارتباط عاطفی خوبی داشته باشد.
خودمراقبتی حرفه ای و تخصصی
معمولاً کادر درمان بیمارستان و یا اینترنت و سایت‌های معتبر، به شما اطلاعاتی مناسب می‌دهند و شما باید این مراقبت را با توجه به شرح حال بیمارتان انجام دهید و البته با پزشک معالج هم ضروری است مشورت نمایید . در این راستا، باید با مصرف صحیح داروها، اطلاع از عوارض داروها، نحوه پرستاری از بیمار، تغذیه صحیح بیمار، میزان حرکت و ورزش بیمار، کنترل افسردگی بیمار و اطلاع از سایر وضعیت بیمار، به دنیای دیگر مراقبت از عزیزان‌تان ورود پیدا کنید.
خودمراقبتی اجتماعی و روان
شکی نیست، بیماری‌های سخت و طولانی، نیاز به حمایت گروهی دارند و افرادی که در کنار بیمار و خانواده‌ی بیمار قرار می‌گیرند، لازم است مدیریت هیجان داشته و بتوانند خویشتن‌داری کنند و دارای ثبات و تعادل روحی باشند، وگرنه با گریه و آه و ناامیدی، مدیریت و کنترل بیماری انجام نمی‌شود و غیر از بیمار، انسانهای دیگر هم از دست میروند.
خودمراقبتی عاطفی ؛ خودمراقبتی اخلاقی
انسان‌ها به روابط عاطفی و اجتماعی محکم نیاز دارند و از همین روابط نیز در هنگام بروز بحران‌های زندگی خود استفاده کرده و از ذخیره‌ای که در بانک عاطفی خود و دیگران اندوخته‌اند، در همین روزهای سخت استفاده می‌کنند. پس بیاموزیم که در هنگام وقوع بیماری‌های سخت، به یکدیگر کمک کنیم و اخلاق نیک و حسنه داشته باشیم.
خودمراقبتی معنوی،خودمراقبتی مالی
بهتر است به بیمار و خانواده‌اش در این مواقع در حوزه‌های مالی، نقل و انتقال بیمار جهت ویزیت، احیاناً شیمی‌درمانی و کارهای بیمارستانی، تهیه غذا، دارو، کمک کردن روحی و روانی توأم با امید دادن و اعلان حضور جهت یاری‌رسانی، مراقبت از سایر اعضای خانواده، مانند سالمندان و کودکان، پیگیری جهت کارهای بیمه و حقوق و دستمزد بیمار و ... انجام دعاهای گروهی و امید به شفا و مثبت‌اندیشی، توجه بیشتری شود.
خودمراقبتی محیطی ؛ خودمراقبتی جامعه
هر حادثه، رویداد، بیماری و از دست دادنی، یک کلاس درس است و باعث می‌شود، همه‌ی افراد درگیر، تاب‌آور و توانمند شوند و با کسب تجربه، چراغ راه دیگران شوند و تجارب و دریافت‌های خود را به سایرین که مبتلا هستند انتقال دهند و زنجیره یاری‌رسانی دانشی، عملی و مهارتی را همیشه پا بر جا نگه دارند ،پس حواسمان به محیط پیرامون و سایر بیماران نیز باشد . یادمان باشد دستاورد کمک به بیمار خودمان، می‌تواند کمک به بیماران آینده هم باشد. در قالب تدوین یک کتاب با موضوع "زندگی با بیماری سخت " و یا طراحی یک وب‌سایت با عنوان " چگونه با بیماری‌های سخت زندگی کنیم " و یا بازگشایی یک کانال به نام " یاری‌رسانی در بیماری‌های سخت" و هزاران راه دیگر، رسالت خویش را در این حوزه، ماندگار کنید و از سختی این دوره برای دیگران بکاهید.
در خاتمه
از یاد نبریم، ما هر لحظه، در صفحه روزگار هستی، زیر نگاه خداوند مهربان هستیم و باید به او توکل و اعتماد کنیم و مسیر شناخت وکسب علم و آگاهی را با عمل بهینه و بموقع، سر لوحه زندگی خویش قرار داده و صبر و تاب‌آوری و شفای بیمارمان را از خداوند طلب کنیم که به‌راستی همه وسیله هستند و شفا دهنده‌ی اصلی خدای مهربان است و قلب انسان به وسیله‌ی پیوند با خداوندحکیم آرام و تسکین می‌یابد.
این روزها و این حالات، مرا یاد این شعر می‌اندازد:
اوست نشسته در نظر من به کجا نظر کنم
منبع: نشریه زندگی نو شماره ۳۱۷
