پیرامون رفتارهای ویژه دوران سالمندی و باید و نبایدها و توصیهها و سفارشهایش فراوان گفته و نوشته شده است.
مقوله سالمند و سالمندی امروزه یکی از عناوین مهم در زیرمجموعه پژوهشهای اجتماعی در ایران و دیگر کشورهای جهان است.» شعار بسیاری از جوامع برای ارتقای کیفیت زندگی گروههای سنی میانهسال به بالاست.
در عین حال، موضوع به کارگیری تجربه و خرد پیران رویکردی امروزی نیست. بشر از دیرباز به چنین منبع ارزشمندی برای گذران زندگی خود نیاز داشته و از آن بهره کافی گرفته است.
به باور بسیاری، پیری پیش از آن که تابع مرزهای خطکشی شده طبیعت باشد، در اندیشه آدمی ریشه دارد و سالمندی پیش از آن که با سن تقویمی مشخص شود، با کیفیت زندگی، نیرو، نشاط و توانمندی شناخته میشود.
انرژی نهفته در هر انسانی، فرصت بهرهمندی از زندگی سالم و با نشاط را برای سالیان دراز فراهم میآورد. اما سالمندی از چه سنی آغاز میشود و به چه کسی کهنسال میگویند؟ در متون کهن ادبیات ایران به تعریفهای گوناگونی در این زمینه میتوان برخورد.
اسماعیل جرجانی نویسنده کتاب «ذخیره خوارزمشاهی» میگوید:
«عمر بر چهار بخش است: یک بخش، روزگار پروردن و بالیدن و فزودن است و این، تا کمابیش پانزده سال و شانزده سال باشد و دوم، روزگار رسیدگی و تازگی است و این تا مدت سی سال باشد و در این مدت، افزودن و بالیدن تمام میشود. پس از آن، روزگاری اندک است. که تا مدت سی و پنج سال باشد و بعضی را تا چهل سال و تا این روزگار، هنوز روزگار جوانی باشد و سوم، روزگار کَهْلی است و کَهْل را به پارسی «دوموی» خوانند و در این روزگار، بهری از قوت و جوانی با وی باشد و این تا مدت شصت سال باشد. پس از این، روزگار پیری باشد.» فردوسی طوسی نیز در اشارتی، شصت سالگی را مرز سالمندی میشمارد.
امروزه شصت سالگی را سرآغاز دوران بازنشستگی میدانند، اما این به مفهوم دست شستن از زندگی و امید به آینده نیست. کما این که هم اینک در جامعه به طور متوسط میتوان تا 80 سالگی امید به زندگی داشت.
در این میان، شیوه زیست و کار و توجه به کیفیت گذران عمر است که تعیینکننده است، نکتهای که خوشبختانه در خانواده بزرگ نفت، آنگونه که باید و شاید دریافته و باور شده است و از همان آغاز، پرداختن به موضوع سالمندی و بازنشستگی دارای جایگاهی مغتنم بوده است و استقبال خوب و گسترده از چنین موضوع و مضمونی بیانگر رویکرد جدی افراد به مقوله سالمندی و تلاش در مسیر ارتقای کیفیت آن است.