مشعل/  صنعت نفت، افزون بر دارا بودن ابعاد فنی کلان در فعالیت های پیچیده صنعتی، از ابعاد اجتماعی گسترده ای نیز برخوردار است و صندوق بازنشستگی صنعت نفت، مهم ترین نهاد اجتماعی آن است که قشری فرهیخته و خاص از خانواده نفت را تحت پوشش خدمات خود دارد. رویکرد مدیریتی صندوق هم بیشتر مبتنی بر اهداف اجتماعی است و ورود آن به مباحث مالی و سرمایه گذاری به همین زمینه مربوط می شود.

در ادامه، گفت وگوی «مشعل» را با افخم زروانی، رئیس صندوق بازنشستگی، پس انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت می خوانیم.

  به عنوان پرسش نخست، چرا این قدر کم در رسانه ها صحبت می کنید؟

پیش از بیان هر مطلبی، سال نو را تبریک می گویم و امیدوارم برای همه ما سال خوبی باشد و کشورمان به حرکت در مسیر سربلندی اش ادامه دهد. ما هم هر کاری که می کنیم، تنها با آرمان قوی تر شدن ایران است. درباره پرسش تان باید بگویم که بخشی از آن، به ویژگی شخصی بنده برمی گردد و بخشی دیگر نیز به ماهیت کار در صندوق مربوط است؛ چرا که حجم کار در صندوق و تنوع خدمات آن، به گونه ای است که فرصت برای گفت وگوهای رسانه ای کمتر باقی می ماند و عمده وقت مدیران به حل و فصل امور معطوف است. دوم اینکه در صندوق یک رسم داریم که خدماتمان را بلافاصله در سایت رسمی بیان می کنیم و اصولاً مدیران به ندرت در سایر رسانه ها دیده می شوند؛ البته همیشه از سوی خبرنگاران حوزه های مختلف صنعت نفت و بیرون از آن، درخواست گفت وگو بوده که لطف داشته اند.

  تفاوت کار در صندوق ها با سایر بخش های صنعت نفت چیست؟

اگر بگویم کاملاً متفاوت است، شاید سخنی دور از واقعیت نباشد! سال ها در وزارت نفت، شرایط آن را درک کرده ام؛ اما باید به عنوان یک واقعیت بگویم که صندوق به واسطه کارکردهایش، کاملاً متفاوت است. اینجا - منظور در صندوق و نه در شرکت های تابعه - خبری از تأسیسات پیچیده و برداشت و تولید و پالایش نیست؛ اما با انسان هایی شریف و متفاوت از نظر ویژگی های فردی، ارتباط داریم. به نظرم ویژگی های هر انسانی به اندازه قابل توجهی، متفاوت از دیگری است؛ همین امر، ویژگی خاصی به کار در صندوق ها می دهد و خاطرات خوبی را هم با وجود سختی هایش رقم می زند. من فکر می کنم که کار کردن برای همکاران بازنشسته، در واقع یک سعادت است که آسان به دست نمی آید و اصولاً کار در بخش هایی که خدمات رسانی به عموم انجام می شود، نسبت به کارهای صنعتی، متفاوت است و ویژگی های خاص خود را دارد.

  سال 99 چگونه گذشت؟

فکر می کنم سال گذشته برای همه متفاوت بود و البته این تفاوت هنوز ادامه دارد که ناشی از شیوع ویروس کروناست. برای ما از این نظر سخت تر بود که باید خدمات را بدون وقفه ارائه می کردیم و خوشبختانه خدمات ما در بیش از 40 نمایندگی صندوق در سراسر کشور، بدون کوچک ترین خللی، استمرار یافت. صندوق در روز نخستِ اعلام شیوع ویروس کرونا که اسفند 98 بود، تدابیر جدی را اجرا کرد که آن زمان حتی گفته می شد سختگیرانه است؛ اما خوشبختانه به دلیل اینکه صندوق، یک معاونت تخصصی درمان، بهداشت و سلامت دارد، از همان ابتدا تدابیر لازم اتخاذ شد، اما چون همکاران ما ارتباط رودر رو با  مراجعه کنندگان داشتند، در مقایسه با افراد عادی جامعه، بیشتر در معرض ابتلا بودند؛ البته به محض پیدایش علایم یا حتی وجود احتمال ابتلا در هر کدام از نیروها، آن فرد به قرنطینه فرستاده می شد تا بازنشستگان و سایر همکاران در معرض خطر قرار نگیرند. همین امر، تراکم کار را برای دیگران بیشتر می کرد. به عنوان مثال، در نمایندگی شیراز، بخش زیادی از کارکنان در یک بازه زمانی یکسان، برای احتیاط به قرنطینه رفتند و وظایف کاری آنها به معدود همکاران باقیمانده محول شد. با این حال، سال گذشته تنها در یک مورد از خدمات صندوق، حدود یک میلیون و 500 هزار نسخه درمانی در پیشخوان های صندوق در سراسر کشور، پذیرش و سندرسی شد و امکان ارائه حدود هشت خدمت صندوق به بازنشستگان و خانواده آنان، از طریق فناوری اطلاعات و به شکل الکترونیکی فراهم شد که در این حوزه، بستر پرداخت وام ها از تحولی شگرف برخوردار شد و البته اقدام مهم دیگری که در سال 99 انجام شد، پرداخت منظم مستمری و مقرری بود.

  یکی از خدمات خاص صندوق ها را نام می برید؟

نخستین وظیفه ذاتی و اساسی صندوق ها، پرداخت مستمری است و دومین رسالت این نهاد، انجام کار درمان به نیابت از کارفرماست. نمی خواهم به ذکر جزییات بپردازم؛ اما بنا به آمار و ارقام، در این حوزه سال های موفق و خوبی را طی کرده ایم. دور از واقعیت نیست اگر اقدام های انجام شده در حوزه مددکاری را هم از کارهای بسیار با ارزش سال 99 بدانیم، افزون بر اقدام های حمایتی بالغ بر 4 هزار و 100 فقره کمک بلاعوض مددکاری که پرداخت شد.

 نکته ای که همیشه تمایل داشتم در فرصتی آن را بیان کنم، افزایش دارایی های صندوق هاست. گاهی شنیده می شود که چرا با وجود اعلام افزایش دو برابری دارایی های صندوق ها، مستمری مثلاً 20 درصد افزایش می یابد؟! باید تصریح کنم که صندوق ها تعهداتی در آینده دارد، بنابراین منطقی و بدیهی است که برای امور جاری نباید نسبت به فروش دارایی ها و منابع اقدام کرد. به پشتوانه همین منابع است که می گوییم صندوق ها برای انجام تعهدات کنونی و آینده اش، در شرایط عادی هیچ مشکلی ندارد.

  به مستمری اشاره کردید، آیا وضعیت این بخش از خدمات صندوق، رضایت بخش است؟

اول عرض کنم که هر نوع خدمتی که ارائه می کنیم، وظیفه ماست و باید بهترین ها را به بازنشستگان و بازماندگان عزیز صنعت نفت تقدیم کنیم. در خصوص مستمری، باید بگویم که کف مستمری و میانگین مستمری ها، مبالغ خوبی هستند.

  خاص ترین خدمت صندوق در سال های اخیر کدام بوده است؟

توسعه فناوری برای ارائه خدمات، به نحوی که با رعایت تعهدات، از مسیر دسترسی آسان به خدمات و شتاب بخشی به ارائه آنها رفاه مطلوب تری ایجاد شد. در همین زمینه تعداد پرداخت مبالغ علی الحساب در سال 99 تقریبا 10 برابر سال 98 شد. حدود 20 هزار معرفی پرداخت وام از طریق خدمات الکترونیکی جدید انجام شد که این مقدار در حالی تحقق یافت که در بازه ای از زمان، با محدودیت ناشی از مصوبه ها مواجه بودیم. افزون بر این، ابتدای سال 99 بود که سامانه پرداخت مستمری و مقرری صندوق ها که بخشی از سامانه سما بود، راه اندازی شد. از این رو سال گذشته همه پرداخت ها از جمله مستمری ها، از طریق سامانه سما صندوق و جدا از سامانه شرکت ملی نفت ایران انجام شد.

پرداخت سرانه ورزش و گردشگری و سرانه غذای باشگاهی، از این نظر که عدالت در پرداخت و بهره مندی ایجاد کرده، از خاص ترین اقدام های صندوق در سال گذشته محسوب می شود. تا قبل از اجرای این طرح، شاید حدود 20 درصد از افراد، از کل این سرانه ها بهره مند می شدند؛ اما با اجرای طرح مذکور، سرانه هر فرد به همراه مستمری، به خودش داده می شود. ایده تبدیل منابع قابل پرداخت به سرانه، مورد استقبال قرار گرفت؛ چرا که بازنشستگان در مدیریت مبالغ، اختیار بیشتری یافتند.

  اجازه بدهید دوباره به موضوع فعالیت های صندوق ها برگردیم! چرا این فعالیت ها خاص تر است؟

فعالیت ها و وظایف صندوق ها خاص نیست؛ همه آنها را قوانین و ضوابط تعیین و پیش بینی کرده است؛ اما تصویر و انتظاری که از صندوق ها وجود دارد، گاهی بیش از حقیقت وجودی آن است! برخی افراد به دلیل آگاهی کامل نداشتن از چگونگی خدمات، گمان می کنند که رفع هرگونه مشکلات فردی آنها که گاه ناشی از تصمیم گیری های اشتباه خودشان بوده نیز به عهده صندوق هاست! به نظر می رسد که اگر بتوان در دو سال آخر اشتغال کارکنان، به مرور آنها را با وظایف و تعهدات صندوق آشنا کرد، انتظارات و برداشت های نادرست هم کاهش خواهد یافت. به هر حال صندوق تا جایی که حقوق و قوانین اجازه می دهد، کارگشایی خواهد کرد؛ همانگونه که تا به حال هم در مواردی، بیش از عرف معمول به متقاضی یاری رسانده است.

  به عنوان یک بازنشسته خانم و رئیس صندوق، نقش بانوان بازنشسته را در دوران بازنشستگی چگونه می بینید؟

آنچه که من دیدم و باید بگویم، این است که بازنشستگان صنعت نفت اعم از آقایان و خانم ها، بعد از بازنشستگی همچنان فعال هستند. نمی خواهم بگویم که مشکلات اقتصادی ندارند؛ اما بیشتر آنها همچنان در عرصه های مختلف اجتماعی فعال هستند، کارآفرینی می کنند، کتاب می نویسند، کارهای هنری انجام می دهند، سفر می روند و... مهم تر اینکه ورزش و گردشگری خوبی هم تا پیش از کرونا داشته اند. حضور بانوان ما در المپیادهای ورزشی به گونه ای بوده که صندوق، بخشی جداگانه برای بانوان اختصاص داده و بخشی از مدال های المپیادها همیشه سهم بانوان بوده است. شور و اشتیاق آنان برای حضور و شرکت در برنامه های فرهنگی- ورزشی نیز نه تنها کمتر از شاغلان نبوده؛ بلکه با اطمینان می گویم که بیشتر هم بوده است.

  در مدت تصدی در صندوق ها، از کدام شهرها بازدید کرده اید؟

تقریباً به همه شهرهایی که صندوق ها در آنها نمایندگی دارد، سفر و از تعدادی از آن ها بازدید کرده ام. هر کدام، ویژگی های خاص خودشان را دارند. در شاهین شهر، اهواز، مشهد، اصفهان، شیراز، بندرعباس، ماهشهر، آبادان، کرمانشاه، تبریز، چالوس، نمایندگی های استان تهران و البرز و... هر کجا که به فراخور مأموریت عازم می شدیم، با بازنشستگان عزیزمان دیدار و گفت وگو داشتیم؛ البته در سال 99 این مسافرت ها و بازدیدها بسیار کم شد؛ چرا که با محدودیت اجتماعی کرونا مواجه بودیم که انشالله پس از خاتمه این همه گیری، روند بازدید از مراکزمان در سراسر کشور ادامه خواهد یافت؛ اما یکی از بهترین لحظات، لحظه دیدار و گفت و گو با بازنشستگان در شهرهای خود آنهاست. وقتی موضوعی را برای آنها خوب توضیح بدهیم، به دلیل آنکه از سطح سواد بالا و درک مدیریتی برخوردار هستند، آن موضوع را بسرعت متوجه می شوند که بسیار لذت بخش است؛ اما چالش های اقتصادی و فراز و نشیب های زندگی به همه فشار می آورد و این قابل درک است. من خود نیز گاه که فردی در فضای مجازی یا حتی به شکل حضوری، تند برخورد می کند، سعی می کنم در کسوت یک بازنشسته قرار بگیرم و او را درک کنم، نه اینکه به عنوان رئیس صندوق، مسائل حقوقی و مقرراتی را بیان کنم. به همین دلیل است که معمولاً در اتاق کارم، تلفنی یا حضوری با بازنشستگان گفت وگو دارم. یک نکته جالب بگویم؛ شاید ما بیش از هر سازمانی، از نظرات بازنشستگان برای بهبود کارها استفاده می کنیم؛ نامه ها ودیدگاه های آنها را می خوانیم و حتی برخی، دستورکار جلسات شده و به مصوبه نیز تبدیل می شوند.

  یکی از خدمات صندوق ها، ارائه وام است. وضعیت در این حوزه چگونه است؟

ابتدای سال مالی 99 منابع خوبی برای وام ها تخصیص داده شد که پس از مصوبه مهرماه 99 هیأت امنا، پرداختی ها با مبالغ جدید شروع شد. تقریباً همه بودجه این حوزه مصرف شده و نزدیک به 27 هزار نفر، موفق شدند که وام دریافت کنند. این تعداد، برای اولین مرتبه است که در یک سال گذشته از وام برخوردار می شوند. تنها وام معطل، وام مسکن است که منتظر مهیا شدن شرایط بانک عامل هستیم و صندوق در این زمینه، محدودیت ندارد.

  آخرین خبر از حوزه درمان بازنشستگان چیست؟

در حال برنامه ریزی هستیم تا امکان ارسال نسخه های پزشکی از طریق اپلیکیشین هم فراهم شود. در این صورت، بازنشستگان می توانند از راه دور نسخ خود را برای بازپرداخت هزینه های درمانی ارسال کنند. همچنین عقد قرارداد با داروخانه ها را در برنامه داریم تا به فهرست یک هزار و 50 مرکز تشخیصی و درمانی طرف قرارداد با صندوق بازنشستگی صنعت نفت، اسامی داروخانه ها را نیز بیفزاییم. ضمن اینکه موضوع های مهمی در هیأت رئیسه به تصویب رسیده که پس از اصلاح مقررات اداری و استخدامی، قابلیت اجرایی دارند.