کد خبر: 6696
تاریخ انتشار: ۲ بهمن ۱۳۹۹ - ۲۰:۱۲
حافظه

عادات خوب بهداشتی مسلماً به حفظ حافظه یاری می رسانند، ولی مغز در سنین بالا احتمالاً نیاز به کارهای بیشتری دارد تا همواره فعال و آماده باقی بماند.  

تغییرات طبیعی مربوط به سن در مغز از سرعت برخی فرآیند های شناختی می کاهند، و یادگیری مطالب جدید یا تمرکز ذهنی و عدم پراکندگی ذهنی را قدری دشوار می سازند. مشکلات زود گذر در حافظه (کلید را کجا گذاشته ام؟) بیشتر پیش می آیند. این تغییرات طبیعی تلقی می شوند، ولی می توانند دلسرد کننده باشند.

خبر خوب این که به خاطر چندین دهه پژوهش، بیشتر ما می توانیم ذهن خود را به کمک راهبرد های اثبات شده متکی به خویش روشن تر و فعال تر سازیم. در اینجا به چندین توصیه برای حفظ توانایی به خاطر آوردن با وجود بالا رفتن سن اشاره می کنیم.

۱- به خودتان باور داشته باشید.

 افسانه های رایج پیرامون پیری می توانند به حافظه آسیب رسانند. حافظه یادگیرندگان میان سال و مسن تر می تواند با قرار گرفتن در معرض گفته های کلیشه ای درباره پیری و حافظه بد عمل کند و برعکس اگر آنها را در معرض پیام ها راجع به حفظ حافظه در دوران کهولت سن قرار دهیم خوب عمل خواهد کرد. اگر تصور کنید که داشتن حافظه خوب یا بد خارج از اراده کنترل تان است، در این صورت احتمال تلاش زیادی برای حفظ مهارت های حافظه تان نخواهید کرد و با بالا رفتن سن متوجه افت بیشتر قدرت شناختی تان خواهید شد. باور به این که می توانید حافظه تان را بهبود بخشید و تبدیل این باور به عمل با کسب مهارت های بیشتر و بهتر و چالش با ذهن خویش، حافظه تان را همواره روشن و فعال نگاه می دارد.

۲- در استفاده از مغزتان اصل صرفه جویی یادتان نرود.

 اگر نیازی به صرف انرژی زیاد برای به خاطر آوردن این که کلید هایتان را کجا گذاشته اید یا تاریخ جشن تولد دختر بزرگتان چه وقت است ندارید پس بهتر است آن را صرف به خاطر سپردن مطالب جدید و مهم تر سازید. برای آن که اطلاعات مورد نیاز روزمره همواره در دسترس تان باشد، بهترین کار این است که از تقویم، دفترچه یادداشت، نقشه، فهرست های خرید، پوشه ها و کتابچه های آدرس در کامپیوترتان استفاده کنید. محلی را در خانه برای قراردادن عینک، کیف پول، کلید ها و سایر اقلامی که مورد استفاده دائمی تان هستند، تعیین کنید. برطرف کردن شلوغی و به هم ریختگی در منزل یا دفتر کارتان کمک زیادی به کمتر شدن پراکندگی خاطرتان خواهد کرد و لذا موجب خواهد شد که به روی اطلاعات جدیدی که می خواهید به خاطر بسپارید، متمرکز شوید.

۳- افکارتان را مرتب و منظم کنید.

 اطلاعات جدیدی که به صورت تکه های کوچک تر تقسیم شده اند (مثل شماره تلفن یا شماره ملی چند قسمتی) راحت تر به خاطر سپرده می شوند تا یک فهرست طولانی مثلاً تمام شماره های حساب های بانکی تان یا نام همه افراد در کلاس درس تان اگر فهرستی طولانی برای به خاطر سپاری دارید، آن را به تکه های کوچک تر تقسیم کنید (مثلاً در کلاس درس، کودکان را براساس ردیف صندلی که بر روی آن می نشینند یا دختر یا پسر بودنشان تقسیم کنید) و یا به الگوهای تکراری (مثلاً ارقام تکراری یا تمام کودکانی که موی بلند دارند) توجه نمایید.

۴- از تمام حس هایتان بهره بگیرید. 

هرچه از حس های بیشتر در یادگیری استفاده کنید، مغزتان بیشتر درگیر نگهداری حافظه می شود. به عنوان مثال، همه می دانند که بوها در به خاطر آوردن خاطرات گذشته های دور بسیار موثرند، به ویژه خاطراتی که اثر عاطفی نیرومندی نیز بر روی ما داشته اند مثلاً همه با پختن نان و شیرینی توسط مادر بزرگ هایمان را با بو کردن آنها به راحتی به خاطر می آوریم. نتایج تحقیقی که در مجله «نورون» (مه ۲۰۰۴) منتشر گردید، نشان داده شد که بوها می توانند در بهبود حافظه برای موضوعات پیش پا افتاده و روزمره نیز مفید باشند. به افراد بزرگسال یک رشته تصاویر بی تفاوت از لحاظ عاطفی، که هر یک با نوعی رایحه و بو همراه بوده نشان داده شد. از آنها نخواستند که آنچه را که دیده اند به خاطر بسپارند. سپس مجموعه تصاویری، این بار بدون رایحه های قبلی به آنها مجدداً نشان داده شد و از آنها خواسته شد که آنها را که پیش از این دیده بودند به خاطر آورند. به خاطر آوردن در مورد کلیه تصاویر فوق، به ویژه آنهایی که با رایحه ای دلپذیر همراه بودند، بسیار عالی بود. در تصویر برداری از مغز، دانشمندان دریافتند که حتی اگر رایحه های قبل با تصاویر همراه نباشند، به محض مشاهده آن تصاویر آن بخش از مغز که ناحیه اولیه بویایی به حساب می آید (قشر هرمی مغز) فعال می شود.

۵- مغزتان را توسعه دهید.

 بخش هایی از مغز که درگیر یادگیری از طریق خواندن با صدای بلند، کشیدن تصویر، یا نوشتن اطلاعات بر روی کاغذ هستند (حتی اگر هرگز به یادداشت هایتان هم رجوع نکنید) بسیار وسیع اند. صرف مشاهده تصاویر، به خاطر سپردن و درک آن را آسان تر می سازد. در واقع با این کار، ناچارید با دقت بیشتر به اطلاعات بپردازید.

۶- با صدای بلند تکرار کنید.

 وقتی که دوست دارید چیزی را که به تازگی شنیده اید یا درباره آن اندیشیده اید به خاطر بسپارید، آن را به صدای بلند تکرار کنید. مثلاً اگر همین حالا کسی نامش را به شما گفته، آن را در صحبت ها خطاب به وی یا درباره همانجا تکرار کنید. اگر چیزی را در جایی غیر معمول قرار می دهید، نام آن محل را به روی کاغذی یادداشت کنید و یا آن را به صدای بلند برای خود بگویید و این که از درخواست تکرار اطلاعات توسط دیگران هیچ ابا نورزید.

۷- فاصله بیندازید.

 تکرار، اگر با زمان بندی مناسبی صورت گیرد، ابزاری از این هم قوی تر برای یاد گیری است. به جای آن که در زمان کوتاهی مطالب زیادی را برای خود تکرار کنید (کاری که اغلب برای امتحانات می کنند و مغز را بیشتر از گنجایش اش پر می کنند)، مطالب ضروری را در فواصل زمانی که به تدریج طولانی تر می شوند- مثلاً نخست ساعتی یک بار، بعد هر چند ساعت یک بار و سپس روزی یک بار- تکرار کنید. این طرز فاصله اندازی به ویژه در مورد اطلاعات پیچیده، مثلاً برای مسلط شدن بر جزئیات وظیفه تازه ای که به ما محول شده، بسیار مفید و موثر است. در مطالعات پژوهشی ثابت شده که تکرار و نمایش جزئیات با فاصله زمانی هم در افراد سالم و هم کسانی که دچار مشکلات شناختی جسمی (مثل MS) هستند، حافظه را بهبود می بخشد.

۸- از یاد افزار ها (Mnemonic) استفاده کنید.

یاد افزار ابزار خوبی برای به خاطر سپردن یک رشته از اسامی است. برای یاد افزار هم می توان از حرف اول کلمات استفاده کرد. برای افراد مسن یک یاد افزار به ویژه موثر بیان یک داستان است، یعنی قصه کوتاهی که هر بار نقل کردن آن یادآوری اش را برای بار آینده آسان تر می سازد. مثلاً جمله «بچه عینکم را داخل کیف پولم گذاشت» موضوعاتی را در رابطه با بچه، عینک و کیف پول به خاطرتان می آورد.

۹- با خودتان به چالش بپردازید.

 پرداخت به فعالیت هایی که نیاز به تمرکز و استفاده از حافظه دارد، به حفظ مهارت هایتان که با گذشت زمان ممکن است رو به افول گذارند، کمک می کند. بحث کردن پیرامون مطالب موجود در کتب، حل کردن جداول کلمات متقاطع، پرداختن به دستورالعمل های جدید، رفتن به مسافرت و انجام پروژه ها و سرگرمی های جدیدی که نیاز به مهارت هایی دارند که برای شما آشنا یا راحت نیستند، از جمله این فعالیت ها هستند. در اینجا نیز از تمام حس هایتان کمک بگیرید: مثلاً سعی کنید مواد موجود در فلان غذایی را که در رستوران میل می کنید حدس بزنید، مجسمه سازی و سفالگری را امتحان کنید یا قدری هم به موسیقی بپردازید.

۱۰- در دوره های تقویت حافظه شرکت کنید.

 دوره های تقویت حافظه روزبه روز معمول تر و متداول تر می شوند. یکی از این دوره ها را که توسط کارکنان بهداشتی یا متخصصان روانشناسی یا باز توانی شناختی برگزار می شوند، انتخاب کنید. دوره هایی که به باز ی های کامپیوتری یا تمرکز ذهنی می پردازند، چندان مفید نیستند و معمولاً کمکی به باز توانی شناختی و رفع مشکلات روزمره حافظه نمی کنند. دوره ای را برگزینید که بیشتر به راه های عملی اداره چالش های روزمره می پردازد. نتایجی که از یک دوره تقویت حافظه حاصل می شود، بستگی به تلاشی دارد که صرف آن می کنید، طبق یک گزارش ارائه شده در اجلاس سالانه «انجمن روانشناسی آمریکا» در جولای ۲۰۰۴ توانایی به خاطر آوردن نام ها و مطالب کمتر بستگی به سن و سلامتی دارد و بیشتر وابسته است به انگیزه تمرین و تلاش افرادی که در این دوره ها شرکت می کنند. و باز هم سلامتی و بهداشت را فراموش نکنید. اگر یک مشکل بهداشتی حافظه تان را تهدید می کند، احتمالاً موقعیت چندانی در اجرای استراتژی های بهبود حافظه نخواهید داشت.

عصر ایران

برای ما بنویسید

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
3 + 0 =